Cảnh giác với các chất ma túy cực độc, lần đầu tiên phát hiện ở Việt Nam

Loại ma túy mới N-ethylpentylone có tác động đến hệ thần kinh mạnh như chất Cathinone trong lá Khát - chất ma túy cực độc, thậm chí còn độc hơn cả ma túy đá.

Cơ quan giám định khoa học hình sự - Bộ Công an vừa phát hiện hai chất ma túy mới, cực độc là N-ethylpentylone và 5FR-MDMB-PICA. Trước khi nói về N-ethylpentylone, xin nói về cây Khat, một loại dược thảo nguy hiểm không kém thuốc lắc, ma túy đá đang du nhập vào nước ta một cách bất hợp pháp.

Đây là một loài thực vật có tên khoa học Catha edulis. Nó còn được gọi là cây Thiên đường vì có tác dụng: người dùng nó buồn bã sẽ trở nên yêu đời, vui vẻ. Nó có nguồn gốc ở các nước Châu Phi và các nước Á Rập Trung Đông, và dùng để nhai từ hàng ngàn năm trước. Trong cây Khat có chứa hợp chất alkaloid monoamine có tên cathinone.

N-ethylpentylone thực chất là một dẫn chất của cathinone, tức có cấu trúc hóa học tương tự như cathinone. Nó được tổng hợp vào những năm 1960. Hợp chất này này có tác dụng giống như amphetamine (kích thích làm tỉnh táo, chán ăn, ảo giác…) nên có thể xếp vào ma túy kích thích, có tác dụng nguy hại không kém mà thực chất còn hơn thuốc lắc, ma túy đá. Nó đã thâm nhập và gây nghiện nặng cho nhiều người ở các nước như Mỹ, Nam Phi, New Zealand và Úc. Đã có nhiều báo cáo về các trường hợp sử dụng N-ethylpentylone quá liều gây tử vong và gây tác hại về mặt xã hôi.

Là một loại cây nên rất dễ lầm tưởng lá cây Khat vô hại như lá trà hay hại chút ít thôi nếu hút như hút thuốc lá. Trong khi N-ethylpentylone được bào chế thành viên nén màu hồng rất dễ nhầm là dược phẩm và nếu dùng cũng giống như viên thuốc lắc.

Tác hại của thuốc phiện, heroin là người nghiện gây tội ác khi đói thuốc, họ làm bất cứ hành động gây hại ghê gớm nào đó để có tiền mua ma túy. Còn tác hại của ma túy tổng hợp kích thích, trong đó có ma túy mới là N-ethylpentylone là người nghiện gây tội ác khi say thuốc, chính tác dụng kích thích tăng động, gây ảo giác của thuốc làm họ mất hết lý trí và có thể phạm tội tày trời.

Còn 5FR-MDMB-PICA là gì? Đó là một chất thuộc nhóm cần sa tổng hợp. Trước hết, ta cần biết cần sa là cây và lá một loại thực vật có tên khoa học Cannabis sativa họ Cannabinaceae. Người hút cần sa chủ yếu tìm ảo giác và kích thích.

Hiện nay người ta biết rõ cần sa có chứa những chất gì. Có ba chất chính chứa trong cần sa là cannabidiol, cannabinol và tetrahydrocannabinol gọi chung là nhóm cannabinoid, là các hoạt chất chính gây tác dụng về mặt tâm thần, tức gây ảo giác. Khi bị ảo giác, người hút cần sa có cảm tưởng tay chân mình dài ra, vặn vẹo đi hay nhìn cảnh vật xung quanh thì thấy hình dạng méo mó, cái gì xa trở thành gần.

Đã có trường hợp người hút cần sa, trong cơn say thuốc, nhảy từ lầu cao xuống đất, chỉ vì anh ta từ trên cao lại có cảm tưởng mặt đất quá gần và hai cánh tay có khả năng vỗ cánh như chim! Đặc biệt, các canabinoid có gây trạng thái là "giải thể nhân cách” (depersonalization). Người say cần sa có cảm tưởng mình thành người khác, như trở thành siêu nhân, đấng cứu thế.

Khi bị ảo giác như thế, người hút cần sa dễ bị kích động thực hiện những hành động gây rối loạn an ninh trật tự xã hội, tội ác nào cũng dám làm, kể cả giết người. 5FR-MDMB-PICA là một chất thuộc nhóm cần sa tổng hợp, tức người ta dùng phản ứng hóa học để tạo ra nó có cấu trúc hóa học được gọi là một cannabinoid, và tác dụng gây ảo giác của nó có phần hơn hẳn cần sa.

Việc sử dụng ma túy tổng hợp kích thích thường không đưa đến cái chết tức khắc hay từ từ, nhưng dùng lâu dài sẽ dẫn đến các bệnh tâm thần, từ lo sợ vô cớ, trầm cảm đến loạn thần kinh thật sự. Trong năm 2011, BV Tâm thần TPHCM nhập viện cấp cứu 113 bệnh nhân và 560 bệnh nhân đến khám điều trị ngoại trú vì các triệu chứng hoang tưởng ảo giác và rối loạn hành vi có liên quan đến sử dụng ma túy tổng hợp kích thích như ma túy đá.

Nghiện thuốc là tình trạng không thể ngưng bỏ mà bắt buột phải tiếp tục dùng thuốc. Nghiện ma túy tổng hợp kích thích cũng thế, đã quen dùng sẽ có sự lệ thuộc ghê gớm là cứ muốn tiếp tục dùng, nếu không sẽ cảm thấy rất khó chịu, tìm mọi cách dùng lại ma túy tổng hợp kích thích này. Nhưng nguy hại hơn hết là dùng ma túy tổng hợp kích thích lâu ngày sẽ dần đi đến dùng ma túy mạnh hơn là heroin, dùng đường uống, hút rồi sẽ đi đến dùng đường tiêm chích để "phê” nhanh, mạnh hơn. Và khi dùng độc chất ma túy bằng con đường tiêm chích sẽ không chóng thì chầy đi vào cửa "tử” vì bị nhiễm HIV/AIDS.