Nguy cơ đại dịch do vi rút H7N9 đang đột biến

H7N9, một trong nhiều chủng cúm gia cầm có thể nhiễm sang người, đã trở nên trường diễn, đa dạng và lây lan trên đàn gà ở khắp Trung Quốc, làm tăng khả năng xuất hiện những ca nhiễm bệnh ở người và gây nên mối đe dọa trên diện rộng.

"Sự mở rộng trong tính đa dạng di truyền và vùng địa lý cho thấy nếu không áp dụng ngay những biện pháp kiểm soát hiệu quả thì H7N9 có thể sẽ lưu hành dai dẳng và vượt ra khỏi khu vực”, nghiên cứu trên tạp chí Nature cho biết.

Theo số liệu tháng trước của WHO, vi rút cúm gia cầm H7N9 đã xuất hiện trên người vào tháng 3/2013 và kể từ đó đã gây bệnh cho ít nhất 571 người ở Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Malaysia và Canada, giết chết 212 người trong số họ.

Sau khi số ca bệnh bùng phát lần đầu vào đầu năm 2013, H7N9 có vẻ lắng xuống - phần lớn là nhờ chính quyền Trung Quốc quyết định đóng cửa các chợ gia cầm sống và đưa ra những cảnh báo về việc tiếp xúc trực tiếp với gà.

Nhưng số ca bệnh ở người lại tăng trở lại vào đầu năm 2015, thúc đẩy các nhà nghiên cứu tìm hiểu về cách thức vi rút tái xuất hiện, nó phát triển như thế nào và có thể đe dọa thế nào đối với sức khỏe cộng đồng.

Trong nghiên cứu này, nhóm các nhà khoa học quốc tế đừng đầu là Yi Guan, trường Đại học Hồng Kông đã theo dõi dự tiến hóa và lây lan của H7N9 ở 15 thành phố thuốc 5 tỉnh của Trung Quốc.

Bằng cách thu thập và giải trình tự gen một số lượng lớn các mẫu, họ thấy rằng vi rút H7N9 đang thường xuyên đột biến, có những thay đổi về di truyền làm tăng khả năng trở thành đại dịch.

Một số lớn các biến thể di truyền mới của vi rút đã có mặt ở gà và lây lan trên cả nước, có lẽ do hoạt động buôn bán gia cầm.

Một số chuyên gia về bệnh cúm không trực tiếp tham gia nghiên cứu cho rằng những phát hiện này rất đáng chú ý, nhưng không nhất thiết cho thấy H7N9 đang thay đổi theo cách khiến nó dễ trở chủng cúm gây dịch hơn.

"Chúng ta chưa biết ý nghĩa của tất cả những đột biến đang tích lũy khi vi rút tiếp tục tồn tại và lây lan," Wendy Barclay, chuyên gia về vi rút cúm tại Trường Cao đẳng Hoàng gia London phát biểu. "Điều này đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của người – liệu có bất kỳ đột biến nào trong số này làm thay đổi khả năng gây dịch của vi rút hay không?".

Trong lần cập nhật mới nhất về chủng cúm, WHO cho biết đang “tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình H7N9 " và tiến hành đánh giá nguy cơ.

"Cho đến nay, nguy cơ nói chung từ vi rút H7N9 vẫn chưa thay đổi".

Tuy nhiên, nhóm của Yi Guan cho rằng phân tích của họ chỉ ra sự cần thiết phải tăng cường cảnh giác với H7N9 và ngăn chặn việc tiếp xúc trực tiếp giữa người với gia cầm sống ở các chợ.

"Đóng cử vĩnh viễn các chợ gia cầm sống, giết mổ tập trung và ngăn việc vận chuyên gia cầm giữa các vùng trong thời gian dịch vệnh là cần thiết để giảm mối đe dọa của H7N9 đối với sức khỏe cộng đồng," các nhà khoa học kiến nghị.