Phần 1: Đau nửa đầu không nên coi thường

Bệnh đau nửa đầu thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, nhất là nữ giới trong công sở tỷ lệ 2/1. Về cơ chế gây bệnh giữa nam và nữ có sự khác nhau rõ rệt. Đau nửa đầu thường gặp ở phụ nữ dưới 45 tuổi, hiếm gặp ở tuổi già và trẻ em. Hiện nay chưa có số liệu thống kê chính xác về tỷ lệ mắc bệnh này trên thế giới. Tuy nhiên nghiên cứu của các nhà Thần kinh học của Mỹ cho thấy khoảng 15 – 20 phụ nữ tuổi dưới 45 thường có một người mắc bệnh, chiếm tỷ lệ từ 5 – 6,7%. Riêng ở Việt Nam chưa có số liệu chính xác. Mặc dù vậy, qua thực hành lâm sàng thì đây cũng là bệnh thường gặp trong bệnh lý thần kinh ở các nước Châu Á cũng như ở Việt Nam.

Đau nửa đầu biểu hiện trên lâm sàng thường xảy ra từng cơn với tính chất: Cơn đau nửa đầu kéo dài từ 4 – 72 giờ, có thể lần lượt đổi bên (không cố định bên nào), có hiện tượng mạch đập mạnh ở vùng thái dương. Mức độ đau có thể vừa hoặc dữ dội tùy theo từng bệnh nhân và đau tăng lên khi gắng sức và có triệu chứng nôn hoặc buồn nôn, sợ ánh sáng, sợ tiếng động.
Đây là trường hợp đau nửa đầu điển hình. Ngoài ra, còn gặp một một số đau không giống ai: Đau nửa đầu kèm theo mất ý thức, liệt mặt, liệt nửa người giống như triệu chứng của tai biến mạch máu não, rối loạn thị lực. Đây là bệnh có liên quan đến tiền sử gia đình. Nhưng hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được yếu tố di truyền nào liên quan đến bệnh này.

Phân nhóm đau nửa đầu

‒    Đau nửa đầu triệu chứng không báo trước (không aura)

Cơn đau đầu thường xuất hiện về đêm và gần sáng, rất ít gặp vào ban ngày, bệnh nhân thường xuất hiện 1 – 2 cơn đau trong một tuần và ít hơn 8 cơn đau trong 1 tháng. Thời gian cơn đau có thể kéo dài 4 – 72h và đạt cường độ mạnh nhất sau khởi phát cơn từ 1- 2h. Đau khu trú ở một bên đầu sau đó có thể lan sang bên dối diện hoặc đau quanh đầu (theo đường vành khăn quanh trán).
Cảm giác đau âm ỉ khó chịu, thỉnh thoảng lại xuất hiện những cơn đau nhói như kim châm, đau theo nhịp nẩy của mạch máu thái dương và nhịp đập của tim. Trong cơn đau bệnh nhân rất khó chịu với ánh sáng, tiếng ồn, màu sắc hay mùi lạ trong không khí. Cơn đau tăng lên khi làm việc và gắng sức, nếu nghĩ ngơi yên tĩnh cơn đau sẽ giảm dần. Một số bệnh nhân có thể kèm theo buồn nôn và nôn hoặc số ít bị các rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, chán ăn hay tiêu chảy.

‒    Đau nửa đầu triệu chứng báo trước (có aura)

Trước khi xuất hiện cơn đau đầu khoảng 1 giờ, bệnh nhân có các dấu hiệu như rối loạn thị giác, rối loạn cảm giác, rối loạn ngôn ngữ theo trình tự xuất hiện trong thời gian khoảng 20 – 30 phút sau đó mới sảy ra cơn đau đầu giống các cơn đau nửa đầu không aura.

‒   Rối loạn thị giác: là dấu hiệu điển hình nhất chiếm khoảng 80% với biểu hiện như hoa mắt, bệnh nhân nhìn thấy các vân sáng ngoằn nghèo, nhiều màu sắc sau đó mất đi để lại những khoảng tối. Một số lại có biểu hiện không nhìn thấy trong khoảng thời gian ngắn.
‒   Rối loạn cảm giác: 70% các trường hợp đi kèm rối loạn thị giác với các biểu hiện dị cảm kiểu kiến bò, tê cóng ở một bên như bàn tay và quanh mồm, một số trường hợp nặng có thể mất cảm giác hoàn toàn.
‒   Rối loạn ngôn ngữ: Thường ít gặp hơn trong các tiền triệu của bệnh đau nửa đầu. Một số các biểu hiện như quên từ, loạn ngôn, người khác nói tạm thời không hiểu gì hay không ý thức được điều mình đang diễn đạt.

Những nguyên nhân gâp ra chứng đau nửa đầu

Đau nửa đầu có thể được gây ra bởi sự thay đổi về thần kinh sinh ba. Sự mất cân bằng hóa chất não, bao gồm serotonin. Mức Serotonin giảm trong thời gian đau nửa đầu. Điều này có thể kích hoạt hệ thống sinh ba để giải phóng các chất được gọi là neuropepxides, đi đến phủ bên ngoài bộ não (màng não). Kết quả là nhức đầu.

Môt số những nguyên nhân gây đau nửa đầu bao gồm:
‒    Thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ
Biến đổi Estrogen cũng gây ra chứng đau nửa đầu ở phụ nữ. Phụ nữ có tiền sử đau nửa đầu thường xuyên bị đâu nhức đầu ngay trước hoặc trong thời gian chu kỳ kinh nguyệt. Một số phụ nữ khác có xu hướng bị đau nửa đầu khi mang thai hoặc mãn kinh. Một số loại thuốc như thuốc tránh thai và liệu pháp thay thế hormone, cũng có thể làm trầm trọng thêm bệnh đau nửa đầu.
‒    Thực phẩm
Một số loại thực phẩm có thể gây ra chứng đau nửa đầu như: rượu, bia, cafein, bột ngọt, pho mát, sô cô la. Hoặc do cách chế biến thực phẩm, bỏ bữa cũng gây đau nửa đầu. 
‒    Căng thẳng
Stress trong công việc hoặc gia đình có thể kích động đau nửa đầu.
‒    Cảm giác kích thích
Đèn chói sáng, mặt trời, âm thanh có thể gây ra chứng đau nửa đầu. Mùi bất thường – bao gồm cả mùi hương dễ chịu, chẳng hạn như nước hoa, và mùi khó chịu, chẳng hạn như sơn và khói thuốc, cũng có thể gây đau nửa đầu.
‒    Thay đổi trong thức – ngủ
Hoặc là thiếu ngủ hoặc ngủ quá nhiều có thể dẫn đến đau nửa đầu ở một số người.
‒    Thay đổi môi trường
Một sự thay đổi của thời tiết hoặc khí áp có gây ra đau nửa đầu.
‒    Thuốc
Một số thuốc có thể làm nặng thêm các chứng đau nửa đầu.