TẮC KÈ VÀ CÁC BÀI THUỐC LIÊN QUAN
Tên khác: Cáp giới, Đại bích hổ, Tiên thiềm.
Tên khoa học: Gekko gekko L., họ Tắc kè (Gekkonodae). Con Tắc kè sống ở hốc cây, hốc đá, có ở nhiều vùng thượng du nước ta.
Mô tả: Tắc kè hình dáng gần giống Thạch sùng nhưng to hơn nhiều. Có loại da màu nâu đen, hoặc nâu xanh, loại thì màu xám nhưng có chấm lốm đốm. Con đực da sần sùi, miệng rộng, đuôi nhỏ dài, con cái da mịn nhẵn, miệng bé, đuôi ngắn hơn.
Bộ phận dùng: Cả con đã loại bỏ nội tạng phơi hay sấy khô.
Thành phần hóa học chính: Protid, chất béo, nguyên tố vi lượng.
Công dụng: Thuốc bổ phế khí, bình suyễn, chỉ khái, ích tinh huyết, bổ thận dương, chữa cơ thể suy nhược, liệt dương, người già đau lưng mỏi gối, hen suyễn.
Cách dùng, liều lượng: Dùng dạng bột hoặc ngâm rượu, dạng bột 3-6g mỗi ngày. Rượu thuốc 10-15ml một ngày.
Bài thuốc:
1. Chữa ho suyễn, ho có đờm, ho dai, khạc ra máu: Tắc kè chế biến phơi khô, tán bột ngày dùng 3-4g. Hoặc Cáp giới 6g, Tri mẫu, Bối mẫu, Lộc giao (chưng), Anh bì, Hạnh nhân, Tỳ bà diệp, Đảng sâm mỗi thứ 9g, Cam thảo 3g, sắc uống.
2. Chữa mệt mỏi, đau xương, đau mình, đau ngang thắt lưng ù tai do thận khí yếu, hoạt động sinh dục kém: Tắc kè tươi 1 đôi, Hà thủ ô đỏ 200g, Ba kích 200g, Nhục thung dung 100g, Đẳng sâm 200g, Huyết giác 20g, Đại hồi 10g, Trần bì 10g, Đường trắng 200g 5 lít rượu trắng 35-40%. Tắc kè mổ bỏ phủ tạng, chặt bỏ chân, đầu, dùng bông thấm cồn lau sạch máu, dùng rượu trắng, gừng tươi giã nát bóp đều vào tắc kè, ngâm rượu cùng các vị thuốc khoảng 2-3 tháng là dùng được. Ngày dùng 2-3 lần, mỗi lần 20 -30ml.
3. Chữa liệt dương do rối loạn thần kinh chức năng: Tắc kè, Sâm bố chính, Trâu cổ, Kỳ tử, Ngưu tất, Tục đoạn, Thạch hộc, Hoài sơn, mỗi vị 12g, Sâm cau 10g, Cam thảo Nam, Ngũ gia bì mỗi thứ 8. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc uống.